رودبار كرمان - آكاايران

راور كرمان - آكاايران

بافت كرمان - آكاايران

قلعه گنج كرمان - آكاايران

شهرستان شهربابك در غربي ترين نقطه استان كرمان و در همسايگي استانهاي يزد و فارس  و در 55 درجه و 8 دقيقه  طول شرقي و در 30 درجه و7 دقيقه عرض شمالي واقع گرديده است.

 اين شهرستان از شمال به استان يزد ، از جنوب به شهرستان سيرجان ، از شرق به رفسنجان و از غرب به استان فارس و يزد محدود است. مساحت ان در حال حاضر 12524 كيلومتر مربع است.

  شهر بابك امروز در حاشيه راه  استراتژيك كشور هاي ميانه و جمهوري اسلامي ايران به درياي آزاد ( خليج فارس و در ياي عمان ) قرار دارد. جاده ترانزيتي تهران بندر عباس بعد از يزد به انار و از آنجا از طريق شهر بابك به سيرجان و بندر متصل مي شود.

اين شهرستان از سه مسير با كرمان ( مركز استان ) ارتباط دارد.

1 – مسير كرمان ، بردسير، سيرجان ، خاتون اباد ، شهربابك ، طول اين مسير 280 كيلومتر و از نظر تردد به ويژه در فصول سرد و يخبندان سال با مشكل چنداني مواجه نيست.

2 – مسير كرمان ، رفسنجان ، سرچشمه ، شهر بابك ، طول اين مسير 240 كيلومتر است ولي عليرغم كوتاهي مسيردر فصول سرد سال به علت وجود گردنه هاي مرتفع و برفگير حوالي سرچشمه گاهي با مشكلاتي مواجه است.

3 – مسير كرمان ، رفسنجان ، انار، شهر بابك ، طول اين مسير 295كيلومتر است و از نظر تردد در فصول يخبندان به علت گذر از گردنه هاي جوزم ممكن است مشكلاتي وجود داشته باشد ولي به دليل عبور جاده ترانزيتي تهران بندر از اين گردنه ها اين مشكل چندان قابل ملاحظه نيست.

                      نزديكترين مسير هوايي به شهر بابك از طريق فرودگاه سيرجان حاصل مي شود.

بيشتر مورخين بناي شهربابك را به بابك پدر اردشير ساساني نسبت مي دهند . ولي اينكه از قبل نيز ابادي در اين ملك بوده يا نه اطلاع دقيقي در دست نيست .
 احمدعلي وزيري صاحب تاريخ كرمان مي نويسد: ((…چون  محل نشو و نماي اردشير، شهر بابك كرمان بوده و به اين جهت در اباداني اين مملكت سعي بليغ ميفرمود3.)) و در جايي ديگردركتاب جغرافياي كرمان اورده است: ((…شهربابك از ابنيه بابك پدر مادر اردشير بابكان است .كه اول پادشاه طبقه ساسانيان بود و ملوك الطوايف رابرانداخت.درزمان ملوك الطوايف كه  اردوان پسرنرسي ازطبقه اشكاني دردارابجرد سلطنت داشت ، اين شهر رابنانهاده ودارالحكومه قرار داد. و در اينجا دختر خود را به ساسان بداد و اردشير متولد شد. واين شهر از همه شهرهاي كرمان اقدم است.))

آنچه از مجموع اظهار نظر تاريخ نويسان بر مي ايد ، اوج عمران و اباداني شهربابك دردوران حكومت ساسانيان بوده و اسامي قنوات ، دهات و روستاها نيز حكايت از همان زمان دارند . حتي اظهار نظر شواهد محلي نيز با نظر تاريخ نويسان هماهنگي دارد. مثلا درجنوب شهر بابك گود لشكر كش را محل جنگ معروف اردشير ساساني و اردوان پنجم ميدانندكه به شكست اردوان ميانجامد و باعث ايجاد سلسله ساساني مي گردد. اثار ديگري نيز وجود دارد كه عمران و اباداني اين ولايت را به قبل از ساسانيان ميرساند.از جمله روستاي ميمند ، معبد اوستا در كوه پيش اوستا و اتشكده اذربغ در كهتوكرهاو…

 اين شهر در زمان ظهور حضرت زرتشت شهري اباد بوده وداراي اتشكده بزرگ و مشهوري بوده است كه اتش اتشكده يزد را از اين اتشكده كه بر روي تل خاكستر كنوني قرار داشته برده اند.

 در تاريخ مروج الذهب نوشته شده ، قباد پدرانوشيروان پس از كناره گيري از سلطنت براي عبادت به اتشكده شهربابك رفت و دو حكيم بزرگوار بنام بوذرجمهر و بزرگمهر براي ديدار او به شهربابك امدند ودو مزرعه بنامهاي مهرجرد و بوذرجمهر و نيز دو قلعه (كوشك) مستحكم در دو طرف راه كرمان به فارس كه در ان زمان از شهربابك ميگذشته ، ساختند كه در حال حاضر بنام كوشك مردان و كوشك بُرزي از اثار ان دو قلعه ياد ميشود.

 به استناد نوشته استاد باستاني پاريزي  و شواهد ديگر: ((…اينكه سلسله ساسانيان شهربابكي بوده اند و ساسان رئيس قبيله اي از عشاير منطقه "خور" شهربابك يعني مزرعه "مرائ خبر" بوده و پسرش بابك وقتي به صدارت ميرسد ، در مرحله اول بر دو منطقه يزدو كرمان تسلط پيدا ميكند و چون زادگاه پدرش ساسان موبد عشاير ، مرائ خبر بود ، در همان بدو رياستش اين شهر را كه امروز شهربابك است و در حمله اسكندر مقدوني ويران شده بود ، مرمت ميكند و از ان زمان است كه شهر سمنكان ويران شده و بنام بابك نامگذاري وبه شهربابك مشهور گرديده است.))

 به هر حال اثار و شواهد و دلائل ، حاكي از انست كه سابقه تاريخي اين شهر حتي به قبل از دوره ساسانيان نيز رسانيده شده است. و بنا به قولي اين شهر نامش سمنكان بوده كه فردوسي نيز از ان ياد كرده و مادر سهراب را دختر پادشاه سمنكان دانسته است.

 تا حدودي مي توان گفت كه مطالب فوق از صحت برخوردار باشند زيرا دو عامل اصلي باعث از بين رفتن اين اثار ارزشمند با توجه به وضعيت اقليمي منطقه در شهربابك گرديده است :

الف )  هجوم اجانب قبل از اسلام و قبل از ساسانيان مانند حمله اسكندر مقدوني و بعد از اسلام هم مغول ، بني اميه ، بني عباس ، محمود افغان  و .  .  .

ب) حوادث جوي مانند زلزله ها و بارانهاي سيل آسا و طوفانهاي سهمگين به واسطه آبرفتي بودن منطقه و .  .  .