جَناح شهري است از توابع بخش جناح شهرستان بستك در استان هرمزگان ايران در ۳۰ كيلومتري شهر بستك و در ۲۳ كيلومتري دهستان كوخرد ودر غرب استان هرمزگان در جنوب ايران واقع مي‌باشد.

از آنجا كه اين شهر در يك سمت و پهلو از منطقه جغرافيايي خود قرار گرفته آن را جناح (به معني بال و پهلو) مينامند.
شهر جناح داراي ، بيمارستان ، و يك واحد دانشگاه آزاد اسلامي در حال ساخت، پاسگاه نيروهاي انتظامي، دفتر پست و يك موزه مردم‌شناسي است.وتعدادي ادارات دولتي و بخشداري است.پيشتر آب لوله كشي جناح از دهستان هرنگ تأمين مي‌شده‌است ولي بعلت شور شدن چاه‌هاي هرنگ پس از آن آب جناح را از لاور ميستان تأمين كرده‌اند.

جناح قديم
پيش از اينكه را شوسه شود واز طريق كوخرد و مِهران عبور نمايد، جناح گذرگاه كالاهاي بود كه از بنادر چارك و مغويه كه تا جناج بيش از ۳۰ تا ۳۵ كيلومتر فاصله ندارند مي‌آمد، از بندر مغويه و از بندر چارك و بندر لنگه كالاها را از طريق تنگ خور جناح حمل مي‌كردند.كالاهاي بازرگاني از جناح به مقصد لار، اوز، گراش، جهرم و شيراز بار مي‌شد جناح در قديم از مراكزتجارت جنوب بوده است. در زمان قديم در كوچه و بازار جناح جنب وجوش دادوستد محسوس بود و معامله رونقي چشمگير داشت. سوداگران براي حمل كالاي خود و چه بسا براي خريد كالا در رفت‌وآمد بودند. به جرأت مي‌توان گفت كه جناح در آن زمان مركزيت بازرگاني داشت.اكنون هم با اينكه به واسطه فاصله اش از جاده اصلي اسفالت بستك به بندر لنگه رونق بازرگاني گذشته را ندارد، ولي شهري زيبا به نظر مي‌آيد، شهري تميز با جاده‌هاي اسفالت شده ومرتب.و مردماني خونگرم و مهمان نواز و با سواد. با اتمام راه خور جناح اين شهر بر روي جاده اصلي بستك -جناح - بندر لنگه قرار مي‌گيرد.

جغرافياي منطقه
حدود شهر جناح از سمت شمال به رودخانه مهران و صحراي خلوص، و از سمت جنوب به خور جناح و كوه بُدُن و كوه سفيد، و از سمت مغرب به كهتويه و از سمت مشرق به بخش كوخرد منتهي مي‌شود.

جمعيت
با وجوداينكه جمعيت بسيار زيادي از مردم جناح در كشورهاي حاشيه خليج فارس به خصوص بحرين و كويت ساكن اند جمعيت شهر جناح طبق سرشماري عمومي نفوس و مسكن در سال ۱۳۸۵ ، برابر با 5903 نفر بوده‌است

دستگاه رله تلويزيوني

در چند سال اخير در ارتفاع جنوب شرقي جناح مشرف به چشمه گَؤري (گبري) دستگاه رله تلويزيوني نصب شده و مورد بهره‌برداري است. در جناح چند دستگاه پمپ آب، ۴۰ هزار اصله نخل ديم و ده هزار من (۴۰۰۰۰ كيلو) زمين ديم زير كشت و تعداد بسيار زيادي بركه دارد..

در جناح دو رودخانه فصلي وجود داردكه به زبان محلي به آن(دروا)مي گويند بنام‌هاي ايلو و پَلي كه در روزهاي پرباران طغيان مي‌كند و از ميان شهر مي‌گذرد و چند بار تلفات مالي هم داده‌است.دشت جناح در منطقه بستك داراي پر تعداد ترين محل هاي تفريح كوهستاني و معمولي است.

در ارتفاعات كوه سمت جنوب جناح چند لاور وجود دارد كه به شرح زير است: لاور گادون، لاور خره، لاور پشتخه تهرو، ولاور كهزه

تنگ خور
تنگ خور جَناح كه در ۹ كيلومتري جنوب جناح واقع است و كاروان‌رو است، وسط اين تنگ تپه‌اي است بزرگ و كوه مانند اما خاكي كه به نام هُمبُس كه به واسطه خاك سستي كه دارد تقريبآ دائم درحال ريزش است، در هنگام ريزش سنگهاي كلان با خود به پائين دره سرازير مي‌كند، و چون راه قافله‌ها از ته دره عبور مي‌كند چندين بار تلفات مالي و جاني هم داده‌است. تنگ خور تقريباً مانند بادگيري براي جناح است، از ساعت ۱۲ ظهر تا نيمه شب بادي مخصوص مي‌وزد.در خرداد ماه تا ۱۵ تير اين باد گرم است كه به لهجه محلي به آن «تَش باد» (آتش‌باد) گفته مي‌شود.از نيمه تير تا آخر تابستان بادي خنك مي‌وزد.

مردم جناح
جناح مردماني كاسب پيشه و فعال دارد.در جناح مانند ساير دهستان‌هاي مناطق جنوب ايران جوانان تمايل به مسافرت به آن سوي خليج فارس دارند.بيشترشان مقيم آن مناطق هستند و اوضاع اقتصادي ايشان هم خوب است، همه نيكوكار بوده كمكهاي قابل توجهي به محل و زادگاه خود مي‌كنند. پل ارتباطي جناح با جاده ارتباطي شهر بستك به بندر لنگه به‌وسيله همين نيكوكاران به روي رودخانه مهران ساخته شده‌است و شهر جناح با جاده سراسري وصل كرده‌است. پيش از ساخت اين پل، در زمستان‌هاي پرباران ۱۰ تا ۱۵ روز ارتباط جناح با دهستان فرامرزان و توابع آن و همچنين با بستك و داخل كشور قطع مي‌شد. نخستين پزشك محلي جناح آقاي دكتر پوريوسف است كه در همان شهر مشغول طبابت هستند.

بيشتر مردم جناح با لهجه‌اي مخصوص به نام"جمسي تكلم مي كنند و درصد زيادي از آن ها با لهجه اوزي صحبت مي‌كنند كه از زبانهاي فارسي بسيار قديمي هستند . از آثار قديمي جناح مي‌توان قلعه قلات نام برد كه كه مانند برج ديده باني بر بالاي شهر جناح برروي كوهي واقع شده است و همچنين قنات هاي صحراي گبري يا چاه دوك كه بر سنگهاي ضخيم پاي كوه واقع شده وآب ان تقريبا شيرين است و در قديم آب اهالي را تامين مي‌كرده است و همه آنها از آثار دوران گبري ها است

دانشوران و فرهنگيان جناح
در جناح علماء وحافظان قرآن برجسته‌اي بوده‌اند كه در قرائت قرآن به مرحله استادي رسيده و قرائتي با تجويد صحيح داشتند.

از برجستگان اين رشته، حاجي مصطفي فقيه عالم برجسته مذهبي جناح ، حافظ كل قرآن و از تعليم آموختگان سلطان العلماء معروف بود. وي در دوران تحصيلات حوزوي خويش سفري به مصر جهت بازديد از دانشگاه اسلامي الازهر و سفري به كراچي پاكستان داشته است. حاج مصطفي فقيه در ايران و كشورهاي حوزه خليج فارس شاگردان بسياري داشته كه تعدادي از شيوخ امارات متحده عربي و مشهورترين آنان شيخ زايد بن سلطان آل نهيان پادشاه كشور امارات از آن جمله اند. گفته مي‌شود شيخ زايد احترام زيادي براي استاد خويش قائل بوده و تا سال هاي آخر عمر آن مرحوم احوالات وي را جويا مي‌شده است. از ديگر حافظان جناحي، شيخ عبدالكريم خطيب جناحي از حافظان قرآن با صدايي خوش و تجويدي تعليم يافته بود كه شاگرداني را نيز تربيت نموده‌است. همچنين شيخ عبدالرحيم بن حافظ جناحي يكي از دين‌آموختگان برجسته در دبي بود، وي در دبي مكتبخانه‌اي داير كرده و كودكان را آموزش مي‌داد. وي از طرف شيخ راشد بن سعيد المكتوم حاكم وقت دبي دادستان عالي (قاضي القضاء) شده بود. از ديگر افراد فرهنگي جناح مي‌توان از اين افراد نام برد:

حاج احمد درود
حاج ابراهيم حاجي طالب، نيكوكار فرهنگي.
حاج عقيل عباسي، نيكوكار فرهنگي.
شيخ عبدالله نور محمد جناحي.
شيخ علي جناحي.
حاجي ملاعلي كهنه.
حاجي شيخ يوسف جناحي.
حاجي ملا مصطفي بن اسحاق.
شرفا شرفائي، برپاكننده كتابخانه جناح.

ويكيپديا