شهرستان سبزوار با حدود 2000 سال قدمت تاريخي قبل از اسلام به احتمال قوي در عصر ساسانيان بنا گرديده است . ابتدا ساسان وار ناميده و بعد از اسلام به بيهق مشهور و النهايه سبزوار نام گرفته است.با توجه به اين كه خاستگاه اوليه قوم پارت شمال ايران آن زمان بوده است بعيد نمي باشد كه تا اين منطقه آمده باشند و شواهدي نيز از وجود پارتها در اين منطقه به دست آمده است . سبزوار در طول تاريخ چندين بار به خصوص در حمله مغول و تيمور ويران گرديده و در عصر حكومت صفويه رونق گرفته و حاكم نشين ولايت بيهق شد .اين ناحيه خاستگاه قيام شيعي سربداران بوده و برگه

هاي زرين تاريخ تشيع را رقم زده و به دارالمومنين مشهور گرديده است.وجود آتشكده آذر برزين مهر و آرامگاه اسطوره اي سهراب و ميدان ديو سفيد بيانگر جايگاه ويژه حوزه تمدني پيش از اسلام در اين منطقه مي باشد .زبان اكثر مردم شهرستان فارسي است و در تعدادي از بخش ها دو گويش تركي وكردي در بين مردم منطقه رايج است .مجموعه آثار تاريخي موجود در محدوده جغرافياي شهرستان 496 اثر تاريخي شناخته شده است كه اين آثار شامل تعدادي آثار و ابنيه ، تپه و محوطه باستاني و تاريخي مي باشد.از جمله بنا هاي معروف تاريخي تعداد 4 كاروانسراي تاريخي و مسجد جامع ، مسجد پامنار ، امام زاده شعيب ، پير حاجات ، مناره و امام زاده خسرو جرد مي باشد.