مسجد سليمان يا پارسوماش شهري است تاريخي كه در ميان كوه‌هاي زاگرس در استان خوزستان واقع شده است.
اين شهر از شمال غرب به شهرستان شوشتر، از شمال تقريبأ به بخش لالي، از جنوب شرق به شهرستان ايذه، و از جنوب غرب به شهر اهواز ارتباط دارد. ساكنان اين شهر را طوايف مختلفي از قوم بختياري تشكيل مي‌دهند ولي با كشف نفت در منطقه افراد ديگري از ساير مناطق بختياري بمنظور كسب و كار به اين شهر آمده و رفته رفته بصورت دايم در اين شهر ساكن شدند .
روستاهاي انديكا و لالي و دشت بزرگ از بخش‌هاي اطراف اين شهر هستند. مسجدسليمان بدليل جاذبه‌هاي تاريخي و بهار زيبايش و رويش لاله‌هاي وحشي و شب بو در ايام نوروز پذيراي تعداد بيشماري از مهمانان نوروزي مي‌باشد.يكي ازتفريحگاهاي ديدني اين شهر منطقه‌اي بنام تمبي. يكي ازمهمترين مكانهاي تاريخي و باستاني اين شهرمنطقه‌اي است بنام معبدسرمسجد كه درشمال شرقي شهر مسجدسليمان واقع شده است.اين معبد كه در گذشته‌هاي دور همواره در آن آتشي افروخته بوده مشرف به سفه سرمسجد است كه بگفته مورخان مقر حكومتي پارسها بوده است .از ديگر آثار باستاني اين شهرستان مي‌توان به معبد بسيار كهن برد نشانده نيز اشاره نمود.

هيئت باستان‌شناسي فرانسوي سال ۲۰۰۷ نيز در مسجد سليمان موفق به كشفيات مهمي شده است. پروفسور گيرشمن رئيس هيئت مزبور عقيده دارد كه محل كنوني مسجد سليمان( پارسوماش وبعدها انشان ) قديم‌ترين پايتخت پادشاهي هخامنشي بوده‌است. يكي ازعوامل ايجاد و گسترش شهر مسجدسليمان اكتشاف نفت دراين منطقه است.

چاه نفت شماره يك و نخستين اكتشاف نفت
در تاريخ ۲۸ ماه مه سال ۱۹۰۱ ميلادي، در زمان سلطنت مظفرالدين شاه قاجار، ويليام ناكس دارسي، تاجر بزرگ طلا در انگلستان امتياز كشف نفت ايران را از آن خود كرد و براي اين منظور جورج برنارد رينولدز را كه تجربياتي در زمينه حفاري نفت در مناطق نفت خيز سوماترا داشت، براي اكتشاف و استخراج نفت به استخدام خود درآورد. رينولدز در پايان سال ۱۹۰۲ ميلادي عمليات حفاري اولين چاه در چاه سرخ واقع در قصر شيرين و همچنين شاردين رامهرمز را آغاز كرد و همزمان مقدمات حفاري در منطقه نفتون مسجد سليمان را مهيا ساخت.

پس از دو سال حفاري در شاردين گروه رينولدز به اين نتيجه رسيدند كه در اين نقطه نمي‌توانند به نفت برسند. اما علائم موجود و وجود آتشگاه و نيز حوضچه‌اي كه خود به خود قير از آن مي جوشيد و يادداشت هاي مورخين و باستان شناسان كه تصريح كرده بودند در ناحيه نفتون نفت فراوان به دست مي‌آيد، سرمهندس رينولدز را كه از مدتي پيش در آنجا به كار حفاري مشغول بود، اميدوار كرد و به همين علت وسائل و تجهيزات را به منطقه نفتون در مسجد سليمان منتقل كردند و در پايان ماه ژانويه سال ۱۹۰۸ ميلادي حفاري چاه شماره يك اين شهر آغاز شد.

سرمايه شركت كه در انگليس تشكيل شده بود تا در ايران به نفت دست يابد، به علت طولاني شدن دوره حفاري به پايان خود مي‌رسيد و ويليام ناكس دارسي كه از پيدا شدن نفت در اين سرزمين قطع اميد كرده بود طي تلگرافي از رينولدز خواست تا حفاري را تعطيل كند. گفته مي‌شود تلگراف به دست رينولدز رسيده بود اما چندان به مسجد سليمان اعتماد داشت كه ترجيح داد بدان اعتنايي نكرده به كار خود ادامه دهد. سرانجام در حاليكه اعضاي گروه در اوج نا اميدي به سر مي‌بردند، در ساعت چهار صبح روز پنجم خرداد ماه ۱۲۸۷ خورشيدي برابر با ۲۶ ماه مه ۱۹۰۸ ميلادي، مته حفاري از ضخامت زميني به قطر ۳۰۰ متر عبور كرد و آخرين ضربت خود را به صخره عظيمي كه روي منبع نفت قرار داشت فرود آورد، در نتيجه در عمق ۱۱۸۰ پا (۳۶۰ متري) نفت با فشار زيادي تا ۵۰ پا (۱۵ متر) بالاتر از نوك دكل حفاري فوران كرد و كارگران را در خود غرقه ساخت. بدين ترتيب فصل جديدي در تاريخ كشور رخ داد و ايران به جمع كشورهاي نفت خيز جهان پيوست.

اين اتفاق، كه نخستين اكتشاف نفت در خاورميانه به شمار مي‌رفت، حيات اقتصادي و اجتماعي مسجد سليمان و ايران را دگرگون كرد، چنانكه از اين چاه روزانه ۳۶۰۰۰ ليتر (معادل ۸۰۰۰ گالن) نفت استخراج مي‌شد و بعدها در اين شهر حداقل ۳۰۰ چاه نفت حفر شد. اين شهرك باستاني به يك شهر مدرن و پر رونق بدل شد. جمعيت آن افزايش يافته، خانه‌ها و محله‌هاي جديد براي كاركنان شركت نفت از مديران ارشد گرفته تا كارگران ساخته شد. شركت نفت ابتدا اقدام به ايجاد يك دستگاه آب شيرين كن نموده و سپس براي انتقال آب رود كارون به شهر، لوله كشي منازل را به انجام رساند. همچنين خط آهني توسط اين شركت تاسيس شد كه تا دارخزينه، روستايي در نزديكي شوشتر، امتداد مي‌يافت. بدين ترتيب مسجد سليمان از يك قصبه به شهري بزرگ بدل شد و مردم از اطراف و اكناف براي كار به اين شهر مهاجرت كردند. شبكه آب و برق تكميل گرديد و سيستم فاضلاب شهر به وجود آمد، حمل و نقل زباله مرتب شد و سيستم اتوبوس راني به كار افتاد. همچنين ورزشگاه بزرگي ساخته شد و مسجد سليمان چهره يك شهر تازه و متفاوت از ساير شهرها را به خود گرفت.

«چاه شماره يك» هم‌اكنون بصورت موزه تحت نظارت شركت ملي مناطق نفتخيز جنوب قرار دارد.

در تاريخ ۵ خرداد ۱۳۸۷ خورشيدي برابر ۲۶ ماه مه ۲۰۰۸ ميلادي، چاه شماره يك صد ساله شد. لذا به همين مناسبت در اين روز جشن صدمين سالگرد اكتشاف نفت در خاورميانه و انقلاب صنعتي ايران در اين شهر و در چندين نقطه جهان برگزار شد. جشن يكصد سالگي نفت در ايران توسط وزارت نفت جمهوري اسلامي ايران در محل باشگاه مركزي اين شهر كه با افتتاح پالايشگاه نفت مسجدسليمان همراه بود.

مكانهاي ديدني
منطقه رودخانه تمبي
پالايشگاه بي بيان
چاه شماره يك
كلگه زرين
قبرستان ارمني ها
برد نشانده
معبد سر مسجد
مسجد نمره يك
موزه نفت
سد شهيد عباسپور
سد مسجد سليمان
جزيره سد
شط شيمبار
منطقه گدار لندر
هفت شهيدان
پير بابا زاهد (امامزاده)
پير شاهزاده عبدالله (امامزاده)
پير شاهزاده علي (امامزاده)
پير حضرت نوح (منطقه چهار بيشه)
پل نگين
قلعه بردي زادگاه كوروش هخامنشي واقع در بخش انديكا

معماري
برخي ساختمان‌هاي مسجدسليمان كه در دوره فعاليت شركت نفت ايران و انگليس ساخته شده‌اند سبك معماري انگليسي داشته كه اغلب در اثر گسترش و نوسازي در شهر تخريب شده اند. بخش‌هايي از آن هنوز به نام‌هاي انگليسي آن دوره مانند منطقه كمپ كرسنت و اسكاچ كرسنت معروف است.

گذشته و وضع حاضر
 لحن اين مقاله يا بخش براي ويكي‌پديا، غير رسمي يا نامناسب است.
براي راهنمايي بيشتر به راهنمايي براي نوشتن مقاله‌هاي بهتر رجوع كنيد. احتمالاً در بحث همين صفحه توضيحي درباره اين مطلب موجود باشد.

اوج شكوفايي تاريخ معاصر مسجد سليمان به غير از نفت مربوط به دوران مشروطيت مي‌باشد، در عصر مشروطه مردم مسج دسليمان نيز مانند ساير روشنفكران و دليران بختياري فتواي روحانيت را لبيك گفتند و عليه استبداد صغير قاجار به فرماندهي سردار اسعد بختياري (فاتح ملي)قيام كردند و ظفرمندانه اصفهان و تهران را فتح نمودند، البته نقش مردم مسجد سليمان در ملي شدن صنعت نفت و مقابله بااستعمار انگليس درنفوذ به مناطق بختياري، مبارزه با طاغوت و شركت درهشت سال دفاع مقدس استوار همچون شيرهاي سنگي مثال زدني است، اما در حال حاضر از چاه‌هاي نفت اين شهرستان روزانه نزديك به ۴۰٬۰۰۰ بشكه نفت استخراج مي‌شود[نيازمند منبع]. با اينكه سد شهيد عباسپور و سد مسجد سليمان، (از جمله بزرگ‌ترين سدهاي ايران) در جوار اين شهر قرار دارند، مردم از نظر آب هنوز در مضيقه بوده و بصورت ساعتي (سه تا چهار ساعت در روز) از آب استفاده مي‌كنند.

مردم بعضي مناطق مسجد سليمان به جهت وجود ميدان‌هاي گازي، گاه دچار مسموميت‌هاي ناشي از استنشاق بوي گاز مي‌شوند و در مواردي ساكنين شهر طي يك برنامه ضربتي مجبور به نقل و انتقال شده‌اند. نشت گاز و نفت در مناطقي از شهر گاهي حادثه ساز شده و باعث بروز انفجار در منازل مسكوني مي‌شود.