شهرستان سقز يكي از شهرستانهاي استان كردستان در غرب ايران است. مركز اين شهرستان شهر سقز است و صاحب ديگر شهر آن است. كه در قسمت شمالي استان كردستان واقع است و از شمال به شهرستان بوكان،از شرق به شهرستان ديواندره، از جنوب به شهرستان مريوان و از غرب به شهرستان بانه محدود است. اين شهرستان از جنوب با كشور عراق همسايه است. جمعيت اين شهرستان نفر است. جمعيت اين شهرستان بر طبق سرشماري سال ۱۳۸۵، برابر با ۲۰۸٬۴۲۵ نفر بوده است

تقسيمات كشوري
بخش مركزي شهرستان سقز
دهستان ترجان
دهستان تموغه
دهستان سرا
دهستان ميرده
شهر: سقز

بخش زيويه
دهستان امام
دهستان تيلكوه
دهستان خورخوره
دهستان گل تپه
دهستان صاحب
شهر: صاحب

بخش سرشيو
دهستان چهل چشمه غربي
دهستان ذوالفقار

شهرستان كامياران از شهرستانهاي استان كردستان در غرب ايران است. مركز اين شهرستان، شهر كامياران است كه در ۶۵ كيلومتري جنوب سنندج واقع شده است. جمعيت اين شهرستان بر طبق سرشماري سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۰۵٫۸۹۵ نفر بوده است

تقسيمات كشوري
بخش مركزي شهرستان كامياران
دهستان بيلوار
دهستان ژاورود
دهستان شاهو
شهر: كامياران

بخش موچش
دهستان اميرآباد
دهستان سورسور
دهستان عوالان
دهستان گاورود
شهر:موچش

درباره كامياران
ويژگيهاي عمومي، فرهنگي، مردم شناختي مردم اين شهرستان نيز مانند ساير نواحي استان كردستان است و مردم آن به زبان كردي تكلم مي‌كنند. اين شهرستان در فصول بهار و پاييز آب و هواي دلپذيري دارد. كامياران جنوبي ترين شهرستان استان كردستان است و با استان كرمانشاه و كشور عراق مرز مشترك دارد.

نقاط ديدني و جذاب شهرستان كامياران عبارت‌اند از روستاي زيباي سرچي، كتيبه باستاني تنگي ور، تپه تيانه، تپه توبره ريز، نقش برجسته و سنگ نبشته اورامان، چشمه آب معدني گواز، رودخانه تنگي ور، روستاي تاريخي پالنگان.

همچنين مجتمع پرورش ماهيان سردابي (قزل آلا) واقع در ۴۵ كيلومتري كامياران ـ مريوان(روستاي پلنگان) در بستر رودخانه سيروان با ظرفيت ۵۶۴ تن در سال بزرگ‌ترين مجتمع سردآبي ايران به شمار مي‌آيد

شهرستان مريوان يكي از شهرستانهاي استان كردستان در غرب ايران است. مركز اين شهرستان شهر مريوان است. اين شهرستان از شمال به شهرستان سقز،از شرق و جنوب شرقي به شهرستان سنندج، از جنوب به بخش نوسود از شهرستان پاوه و از غرب و شمال غربي به خاك عراق محدود است.

جمعيت اين شهرستان بر طبق سرشماري سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۵۳٫۲۷۱ نفر بوده‌است

تقسيمات كشوري
دهستان خاووميرآباد
بخش مركزي شهرستان مريوان
دهستان زريوار
دهستان سركل
دهستان كوماسي
شهر: مريوان

بخش سرشيو
دهستان سرشيو
دهستان گلچيدر
شهر: چناره

موقعيت جغرافيايي
شهرستان مريوان با طول و عرض جغرافيايي بين ۳۵ درجه و ۴۸ دقيقه تا ۲ درجه و ۳۵ دقيقه عرض شمالي و ۴۶ درجه و ۴۵ دقيقه تا ۴۵ درجه و ۵۸ دقيقه طول شرقي نصف‌النهار گرينويچ در باختر استان كردستان قرار گرفته‌است.

شهرستان مريوان از جمله شهرستانهايي در استان كردستان است كه در دههٔ ۶۰ به دليل جنگ ايران و عراق و حوادث ناشي از آن و در دههٔ ۷۰ خورشيدي به دليل دستيابي و خريد و فروش كالاهاي خارجي و داخلي و داير شدن بازارچه مرزي، تغييرات جمعيتي چشمگيري داشته‌است.

در سال ۱۳۸۱ بخش سروآباد مريوان بر اساس مصوبه هيأت دولت به شهرستان ارتقاء و از مريوان جدا شد.

بازارچه مرزي باشماخ مريوان
شهرستان مريوان با توجه به دارا بودن بازارچه مرزي و قابليت تبديل آن به مرز رسمي مي‌تواند در توسعه بازرگاني منطقه و اشتغال زايي به رونق اقتصادي كشور كمك نمايد. بازارچه مرزي باشماق در فاصله ۱۷ كيلومتري غرب شهر مريوان در جوار روستاي مرزي باشماق قرار دارد.

جاذبه‌هاي گردشگري
درياچه زريوار: اين درياچه در فاصلهٔ ۲ كيلومتري شمال‌غربي شهر مريوان و طول جغرافيايي ۴۶ درجه و ۱۰ دقيقه و عرض ۳۵ درجه و ۳۱ دقيقه و ارتفاع ۱۲۵۰ متري از سطح دريا قرار گرفته‌است. وسعت درياچه زريوار به دليل تغييرات حجم آبي در فصول مختلف متغير مي‌باشد.
مجتمع پارك ساحلي زريوار: مهم‌ترين و يا شايد تنها مجموعهٔ گردشگري موجود در زريوار مجموعهٔ پارك ساحلي و تپهٔ مشرف به آن مي‌باشد. در طرح‌ پيشنهادي مجموعهٔ پارك ساحلي و تپهٔ مشرف به آن در قالب سه مجموعهٔ مرتبط، لكن داراي هويت مستقل كالبدي و عملكردي ارائه شده‌است.
دشت بيلو: دشت بيلو در ۱۵ كيلومتري شهر مريوان قرار دارد. اين دشت با پوشش گياهي مناسب و چشمه‌هاي آب و همچنين جنگلهاي اطراف آن پذيرايي تعداد زيادي از اهالي شهر و روستاهاي اطراف مي‌باشد. زمينهاي اطراف اين دشت در گذشته جهت برنج‌كاري استفاده مي‌شده‌است.

جاده دور درياچه زريوار: از جاذبه‌هاي ديگر گردشگري مريوان جاده دور درياچه مي‌باشد كه مثل حلقه‌اي دور درياچه كشيده شده‌است.

قمچيان: يكي ديگر از نقاط زيبا، حواشي جاده مريوان ـ سقز و منطقهٔ تفريحي قمچيان است. مكان تفريحي قمچيان نيز در حد فاصل جاده مريوان و سقز واقع شده‌است. منطقه‌اي زيبا كه افزون بر سرسبزي، گياهان خوراكي زيادي در فصل بهار مانند قارچ، پيچك، ريواس مي‌توان يافت. همچنين در كوهها و دره‌هاي اطراف آن حيوانات وحشي از قبيل خرس، روباه، خرگوش، گرگ و انواع پرندگان مخصوصاً كبك وجود دارد.
ناوطاق: ناوطاق گاران در ۴۰ كيلومتري شهر مريوان و مابين بخش‌هاي سرشيو و مركزي قرار دارد. اين دشت در فصل بهار به واسطهٔ سرسبزي و طبيعت زيبا و چشمه‌هاي آب، پذيراي گردشگران زيادي مي‌باشد.
ملاقوبي: ملاقوبي در سه كيلومتري مريوان در شمال اراضي روستاهاي هجرت و جنوب شرقي روستاي برقلعه قرار گرفته و از روزگار كهن تاكنون به عنوان زيارتگاه و تفريحگاه مردم منطقه بوده‌است. در اين مكان درختان جنگلي زيادي وجود دارد نام اين محل به واسطهٔ وجود زيارتگاه شخصي به نام ملاقوبي نامگذاري شده‌است.

ارمرده را بيشتر بشناسيم

آرمرده شهري است در استان كردستان در غرب ايران. اين شهر در بخش الوت شهرستان بانه قرار گرفته است. جمعيت اين شهر در سال ۱۳۸۵، برابر با ۲٫۲۵۹ نفر بوده است

بابارَشاني شهري است در استان كردستان در غرب ايران. اين شهر در بخش چنگ الماس شهرستان بيجار قرار گرفته است. جمعيت اين شهر در سال ۱۳۸۵، برابر با ۵۷۹ نفر بوده است.

اين شهر در شرق استان كردستان و در نزديكي استان‌هاي همدان و زنجان واقع شده است. كوه چنگ الماس و كوه حمزه عرب از كوه‌هاي پيرامون بابارشاني هستند و رودخانهٔ تلوار نيز از سمت خاوري آن مي‌گذرد.

بابارشاني راه آسفالت ندارد. راهي شني بيجار به گل‌تپه همدان از اين شهر مي‌گذرد.

بلبان‌آباد يكي از شهرهاي ايران است.

اين شهر در بخش بلبان‌آباد شهرستان دهگلان در استان كردستان در غرب ايران قرار دارد.

فاصله آن تا شهر دهگلان ۱۸ كيلومتر است. اين شهر با مساحتي در حدود ۴۶۲ كيلومتر مربع از شمال به روستاهاي كلكه، سرنجيانه، چراغ آباد و سيس، از جنوب به روستاهاي بكرآباد، گردميران و غلام آباد، از غرب به روستاهاي سراب دوگل و رامول و از شرق به روستاهاي قادرمرز و گرگانه منتهي مي‌شود.

جمعيت بلبان آباد بر اساس آمار سرشماري كارگاهي سال ۱۳۸۱، برابر ۳۷۶۸ نفر است كه از اين تعداد ۱۷۹۲ نفر زن و ۱۹۸۶ نفر مرد هستند. بر اساس آخرين تخمين‌ها جمعيت تقريبي روستا در سال ۸۶ در حدود ۴۳۰۰ نفر مي‌باشد. بلبان آباد ۸۳۰ خانوار دارد و تعداد خانه‌هاي آن ۷۹۸ واحد است. برطبق نتايج سرشماري نفوس و مسكن ۱۳۸۵ آمارهاي جمعيتي روستاي بلبان آباد از قرار زير است:

تعداد خانوار:۸۹۹ خانوار جمعيت كل:۳۴۶۴ نفر مرد ۱۷۰۹ نفر زن ۱۷۵۵ نفر

جمعيت با سواد كل:۲۳۵۴ نفر مرد ۱۳۳۸ نفر زن ۱۰۱۶ نفر

جمعيت بي سواد كل:۸۰۷ نفر مرد ۲۲۰ نفر زن ۵۸۷ نفر

درصد باسواد كل:۶۷٫۹۶ درصد مرد ۷۸٫۲۹ درصد زن ۵۷٫۸۹ درصد

براي اطلاعات بيشتر در مورد نتايج سرشماري مي‌توانيد به مراجعه كنيد

امكانات رفاهي شهر: آب آشاميدني، برق، تلفن، خانه بهداشت، مركز درماني، جاده آسفالته

امكانات آموزشي: تا پيش دانشگاهي، نظري(پسرانه و دخترانه)، فني و حرفه‌اي

از لحاظ تاريخي اين شهر داراي قدمت ۵۰۰ ساله مي‌باشد.

يكي از ويژگي‌هاي مهم اين شهر ارتفاع زياد آن از سطح دريا و همچنين قرار گرفتن بر روي محل تقسيم حوضهٔ آبريز درياي خزر و خليج فارس است به طوري كه در ۲ كيلومتري جنوب اين شهر مي‌توان آب‌هاي ورودي به خليج فارس و درياي خزر را هر دو در يك نقطه ديد.

مذهب ساكنان:تسنن (شافعي) زبان ساكنان:كردي

دِهگُلان يكي از شهرهاي استان كردستان است. اين شهر، مركز شهرستان دهگلان مي‌باشد. وجه تسميه اين شهر اسم گلي به نام "ول" مي باشد كه شبيه به گل "محمدي" مي باشد.از آن جهت كه در قديم اين شهر از اين گل مزين بوده است.ومعني اسم اين شهر "شهر گل ولها"است. شهر دهگلان در ۵۱ كيلومتري خاور سنندج (در جاده سنندج به همدان) قرار گرفته و ۱۵٫۱۱۷ نفر جمعيت دارد (برآورد ۱۳۸۳خ).

دشت‌هاي دهگلان حاصل‌خيز بوده و اكثر مردمان آن كشاورز هستند.

دهگلان در تابستان سال ۱۳۸۶ به شهرستان ارتقاء پيدا كرد و دهستان بلبان‌آباد نيز به بخشداري ارتقاء يافت. دهستان بلبان‌آباد از نظر جمعيت با جمعيتي درحدود ۱۷٬۰۰ نفر يكي از بزرگ‌ترين دهستان‌هاي استان كردستان محسوب مي‌شود.

شهرستان ديواندره پيشينه‌اي به قدمت كشور پهناور ايران دارد كه در قديم «ميران شاه» نام داشت. ديواندره در فاصله ۹۸ كيلومتري شمال سنندج با وسعت ۴۲۰۳ كيلومتر مربع و با ۱۸۵۰ متر ارتفاع از سطح دريا، در ۴۷ درجه و يك دقيقه شرقي از نصف النهار گرينويچ و ۳۵ درجه و ۵۴ دقيقه عرض جغرافيايي قرار دارد، كه از شمال با تكاب، از شرق با شهرستان بيجار، از شمال غربي با سقز، از غرب با مريوان و از جنوب با سنندج همسايه است.

شهرستان ديواندره با مساحتي معادل ۴۲۰۳ كيلومتر مربع در حدود ۱۵ ٪ از وسعت استان كردستان را شامل مي‌شود. اين شهرستان بين ۳۴ درجه عرض شمالي و ۳۲ دقيقه و ۴۶ درجه طول شرقي از نصف النهار گرينويچ قرار گرفته‌است.

تغييرات درجه حرارت سالانه دما از ۲۰ – تا ۳۲ + درجه مي‌باشد. شهرستان داراي زمستان‌هاي سرد و طولاني و بهار و تابستان معتدل مي‌باشد تعداد روزهاي يخ بندان در سال برابر ۱۳۵ روز خواهد بود.

وجود آثار باستاني غار كرفتو نشانگر وجود تمدن و حيات تا دو هزار سال قبل از ميلاد در اين منطقه مي‌باشد. زبان گويش مردم كردي سوراني و داراي لهجه مخصوص مي‌باشد. آداب و رسوم و فرهنگ مردم شهرستان برگرفته از آداب و فرهنگ آريائي‌ها بوده و هماهنگ با ساير ملت ايران مراسمات ملي و مذهبي را نيز برگزار مي‌نمايند.

در شهرستان ديواندره قوميت‌ها و طوائفي همچون گوران، گلباغي، تيلكوئي، جاف، منمي (مندمي) برازنده، خواجه وند، كلهر، زند و قاقالي وجود دارد.اما اين عناوين در منطقه كم رنگ شده و صرفاً جنبه محلي داشته و هيچ گونه وجه تمايزي بين افراد نداشته و تمام اقشار همزيستي مسالمت آميزي با هم دارند.

شهرستان ديواندره داراي سه بخش مركزي، كرفتو و سارال و ۹ دهستان (حومه – قراتوره – چهل چشمه – اوباتو – كاني شيرين – زرينه – سارا– كوله و حسين آباد شمالي) مي‌باشد. تعداد كل روستاهاي تابعه شهرستان ديواندره ۱۹۴ روستا مي‌باشد.

شهرستان ديواندره يكي از شهرستانهاي استان كردستان در غرب ايران است كه در شمال اين استان قرار گرفته‌است. مركز اين شهرستان شهر ديواندره است. اين شهرستان به علت وجود دشتهاي بسيار وسيع اوباتو و سارال از مراكز اصلي توليد گندم و دامداري استان كردستان است و اين فعاليتها در زندگي مردم اين منطقه نقش اساسي دارد. اين شهرستان از نظر آب و هوايي يكي از مناطق سردسير و برفگير كشور محسوب مي‌شود. مردم اين شهرستان به زبان كردي تكلم مي‌كنند. جمعيت اين شهرستان بر طبق سرشماري سال ۱۳۸۵، برابر با ۸۲٫۷۴۱ نفر بوده‌است

تقسيمات كشوري
بخش مركزي شهرستان ديواندره
دهستان چهل چشمه
دهستان حومه
دهستان قراتوره
شهر: ديواندره

بخش كرفتو
دهستان اوباتو
دهستان زرينه
دهستان كاني شيرين
شهر: زرينه

بخش سارال
دهستان حسين آباد شمالي
دهستان سارال
دهستان كوله

جاذبه‌هاي فرهنگي و گردشگري
غار كرفتو: اين غار در فاصله ۷۲ كيلومتري از شمال ديواندره در نزديكي روستاي يوزش باش كندي قرار دارد و ازپر جاذبه‌ترين مكانهاي گردشگري استان مي‌باشد. كتيبه‌اي يوناني بر سر در يكي از اتاق‌هاي طبقه سوم وجود دارد كه از اين غار به عنوان معبد هراكلس نام برده‌است.
منطقه سارال يكي از مناطق بومگردي (اكوتوريستي) استان است كه در غرب ديواندره واقع مي‌باشد
منطقه چهل چشمه: در شمال غربي ديواندره كوههاي چهل چشمه قرار دارد كه هر ساله جمعيت زيادي از گردشگران و كوهنوردان از اين منطقه ديدن مي‌نماينداحي چهل چشمه مطلق به روستاي آبباره مي‌باشد كه قدمتي كهن را دار است روستاي خوش اب وهوااست كه در تمام فصل‌هاي سال اين منطقه زيبايي خاص خودرا دار مي‌باشد

شهرستان سروآباد يكي از شهرستانهاي استان كردستان در غرب ايران است كه از سمت غرب با كشور عراق هم مرز است. اين شهرستان از شمال به شهرستان مريوان، از شرق به شهرستان سنندج و از جنوب به شهرستان كامياران محدود مي‌شود. مركز اين شهرستان شهر سروآباد است كه تقريباً در ۸۰ كيلومتري غرب سنندج قرار دارد. اين شهرستان بخشي از ناحيه اورامانات نيز به حساب مي‌آيد.

جمعيت اين شهرستان بر طبق سرشماري سال ۱۳۸۵، برابر با ۵۴٫۸۳۲ نفر بوده است

تقسيمات كشوري
بخش مركزي شهرستان سروآباد
دهستان بيساران
دهستان پايگلان
دهستان رزآب
دهستان ژريژه
دهستان كوسالان
دهستان دزلي
شهر: سروآباد

بخش اورامان
دهستان اورامان تخت
دهستان شاليار

اين شهر داراي منابع آبي فراواني است. از چشمه‌هاي معروف آن نچيران و كاني بيدها و سوله مي‌باشد كه از اولي براي كشتزارها از دومي براي مصارف عمومي بانه و از سومي صرفاً براي مصارف گله‌هاي اين منطقه استفاده مي‌شوند.