نهاوند را بيشتر بشناسيم

شهرستان نهاوند، واقع در جنوب استان همدان توسط رشته كوههاي زاگرس احاطه شده‌است. مركز اين شهرستان شهر نهاوند است كه از شهرهاي تاريخي ايران است.

گويش محلي
گويش‌هاي مختلفي از جمله فارسي، لري، كردي، و لك در اين منطقه تكلم مي‌شود

جمعيت
جمعيت اين شهرستان ۱۰۰۰۰۰۰ نفر است و داراي ۴ بخش شامل: بخش مركزي و خزل و زرين دشت و گيان و۱۳ دهستان شامل: شعبان- طريق الاسلام- گاماسياب- فضل - گرين - گيان - سراب - خرل شرقي - سلگي-دهفول-پارومن-چولك -قشلاق مي‌باشد.

موقعيت جغرافيايي
شهرستان‌ نهاوند با مساحتي‌ در حدود ۱۴۶۰ كيلومتر مربع، با مختصات‌ جغرافيايي‌ ۳۴ درجه‌ و ۱ دقيقه‌ طول‌ شرقي‌ در جنوب‌ غربي‌ استان‌ همدان‌، به‌ فاصله‌ ۴۴۰ كيلومتري جنوب‌ غرب‌ شهر تهران‌ و ۱۶۰ كيلومتري‌ جنوب شهر همدان‌ واقع‌ شده‌ است‌. اين‌ شهرستان‌ از شمال‌ به‌ شهرستان‌ تويسركان‌، از شمال‌ غرب‌ و غرب‌ به‌ استان‌ كرمانشاه‌، از جنوب‌ و جنوب‌ شرق به‌ استان‌ لرستان‌ و از شرق به‌ شهرستان‌ ملاير محدود مي‌ گردد.

دشت‌ نهاوند و ارتفاعات‌ پيرامون‌ آن‌ (محدوده طبيعي‌ نهاوند) يك‌ حوضه بازاست‌. علاوه‌ بر اين‌كه‌شبكه‌هاي‌ جاري‌ داخل‌ اين‌ حوضه‌ به‌ خارج‌ از آن‌ زهكشي‌ مي‌ شوند، هم‌چنين‌ داراي‌ جريان‌هاي‌ ورودي‌ ازحوضه‌هاي‌ مجاور نيز مي‌باشد، كه‌ عبارت‌اند از: رودخانه‌ي‌ خرم‌ آباد ملاير و قُلقُل‌ رود تويسركان‌. هر دو رود ازشمال‌ با برشي‌ كه‌ در ارتفاعات‌ شمالي‌ نهاوند ايجاد كرده‌اند وارد دشت‌ نهاوند شده‌ و به‌ رودخانه‌ي‌ گاماسياب‌ مي‌ پيوندند.

محدوده‌ي‌ طبيعي‌ نهاوند با مساحتي‌ در حدود ۳۸/۱۷۰۶ كيلومتر مربع‌، داراي‌ مختصات‌ جغرافيايي‌ ۳۳درجه‌ و ۵۷ دقيقه‌ تا ۳۴ درجه‌ و ۲۷ دقيقه‌ عرض‌ شمالي‌ و ۴۷ درجه‌ و ۵۳ دقيقه‌ تا ۴۸ درجه‌ و ۳۷ دقيقه‌ طول‌شرقي‌ است‌. مركز حوضه‌ داراي‌ مختصات‌ جغرافيايي‌ ۳۴ درجه‌ و ۱۵ دقيقه‌ عرض‌ شمالي‌ و ۴۸ درجه‌ و ۱۵ دقيقه‌طول‌ شرقي‌ مي‌ باشد. ارتفاع‌ شهر نهاوند از سطح‌ دريا در حدود ۱۶۶۷ متر است‌. در سال‌ ۱۳۶۹ بر اساس‌ مصوبه‌ي‌ وزارت‌ كشور دهستان‌ خزل‌ غربي‌ از محدوده‌ي‌ سياسي‌ شهرستان‌ نهاوند جدا و به‌ محدوده‌ي‌ سياسي‌ شهرستان‌ كنگاور الحاق گرديد. بنابراين‌ وسعت‌ حوزه‌ي‌ سياسي‌ شهرستان‌ نهاوند با جدا شدن‌اين‌ دهستان‌ از آن‌ كاهش‌ يافته‌ و محدودتر گرديده‌ است‌.

آب و هوا و اقليم

آب‌ و هواي‌ منطقه‌ي‌ نهاوند تحت‌ تأثير عرض‌ جغرافيايي‌، ارتفاع‌ از سطح‌ دريا، جهت‌ و امتداد كوه‌ها و وزش‌بادهاي‌ محلي‌ مختلف‌ قراردارد. براساس‌ آمار، ميانگين‌ سالانه‌ي‌ دما در منطقه‌ در حدود ۷٫۱۲+ درجه‌ سانتي‌گراد است‌. سردترين‌ ماه‌، دي‌ ماه‌ با ميانگين‌ ۵٫۰- درجه‌ سانتي‌گراد و گرم‌ترين‌ ماه‌، تيرماه‌ با ميانگين‌ ۶٫۲۵+ درجه‌ سانتي‌ گراد است‌. رژيم‌ افزايش‌ دما تقريباً داراي‌ نوسان‌ منطقي‌ است‌ به‌ طوري‌ كه‌ از دي‌ماه‌ تا تيرماه‌ روند صعودي‌ و افزايش‌ دارد و از تير به‌ دي ماه‌ بالعكس‌ روند نزولي‌ پيدا كرده‌ و كاهش‌ مي‌ يابد.

قناتهاي نهاوند

در سال ۱۳۲۸ آب شهر از چند رشته قنات و چشمه تامين مي‌شود:

۱ - قنات قيصريه كه داراي ۴ سنگ آب است و از قنوات قديمي شهر بوده در قيصريه خرابه مظهر شده خانه‌هاي چهار باغ و راسته ميرزا آقا را مشروب مينمايد.
۲ - قنات چشمه عبدل كه داراي يك سنگ آب است در علياي محله سادات مظهر شده قسمتي ازمحله سادات ميرزا آقايي و چهار باغ را مشروب مي‌نمايد.
۳ - قنات پهلوان محمدصادق كه فعلاً داراي يك سنگ آب است و قسمتي از محله چهارباغ را مشروب مينمايد.
۴ - قنات گلشن در محله گلشن مظهر و آن محل را مشروب مي‌نمايد. علاوه بر اينها چند چشمه نيز به نام چشمه علي، دو خواهران، چاله اولاد و چشمه ملامحمد طاهر مورد استفاده‌است.

تقسيمات كشوري

بخش مركزي
دهستان شعبان
دهستان طريق الاسلام
دهستان گاماسياب
نقطه شهري: نهاوند

بخش خزل
دهستان خزل شرقي
دهستان سلگي
نقطه شهري: فيروزان

بخش زرين‌دشت
دهستان فضل
دهستان گرين
نقطه شهري: برزول

بخش گيان
دهستان سراب
دهستان گيان
نقطه شهري: گيان

روستاهاي نهاوند
برخي از روستاهاي شهرستان نهاوند عبارتند از: زرامين سفلي، تكه، شعبان، بيان، بابارستم، قلعه قباد، دره ابراهيم، قلعه، كله مار عليا، كله مار سفلي، قشلاق، فيازمان، جهان آباد، گل زرد، جعفرآباد، سفيدخاني، فاماست محمدآباد، دهنو عليا، دهنو سفلي، گرگ حيدر، علي حيدر، مرادآباد، كله خان، كوهاني و ده فول، فارسبان، رزيني، شهرك، رودباري، اميراباد، گره چقا، عشوند. گيل اباد


ويكيپديا

تويسركان را بيشتر بشناسيم

شهرستان تويسركان يكي از شهرستان‌هاي استان همدان در ايران است. مركز اين شهرستان شهر تويسركان است.

تويسركان در جنوب كوه الوند و شهر همدان واقع شده است. اين شهر به خاطر تعدد و بزرگي درخت‌هاي گردوي‌اش بسيار معروف است.

اين شهرستان با 118949 نفر جمعيت از دو بخش مركزي و قلقل‌رود تشكيل شده است.

تقسيمات كشوري
بخش قلقل‌رود
دهستان قلقل‌رود
دهستان كمال‌رود
دهستان ميان‌رود
نقاط شهري: فرسفج

بخش مركزي
دهستان حيقوق نبي
دهستان خرم‌رود
دهستان سيدشهاب
دهستان كرزان‌رود
نقاط شهري: تويسركان و سركان

آب‌ و هوا و مشخصات جغرافيايي
اين شهرستان در مختصات ۳۴ درجه و ۲۰ دقيقه تا ۳۴ درجه و ۴۶ دقيقه عرض جغرافيايي و ۴۸ درجه و۳ دقيقه تا ۴۸ درجه و ۳۵ دقيقه طول جغرافيايي واقع شده است و از شمال به شهرستانهاي همدان و اسد آباد و قسمت كمي هم به شهرستان بهار از مشرق به ملاير از مغرب به كنگاور واز جنوب به شهرستان نهاوند محدود است.

بلندترين نقطه اين شهرستان قله الوند با ارتفاع ۳۵۷۴ متر است كه فصل مشترك اين شهرستان و شهرستان همدان است و پست‌ترين نقطه آن نيز روستاي كارخانه با ارتفاع ۱۵۵۵ متر است و ارتفاع متوسط آن از سطح دريا ۱۷۸۴ متر است. اين شهرستان به دليل كوهستاني بودن و مرتفع بودن داراي آب و هواي معتدل كوهستاني است و رودخانه‌هاي مهم آن قلقل رود. كرزان رود. سركان رود .و سرابي هستند. كه مازاد آب آنها پس از آبياري زمين‌هاي كشاورزي مسير خود به رودخانه گاماسياب مي‌ريزد.

شهرستان تويسركان با مساحت ۱۵۵۶ كيلو متر مربع از ۳ شهر تويسركان. سركان. فرسفج و ۲ بخش: مركزي و قلقل رود و ۷ دهستان و ۱۱۱ روستا تشكيل شده و طبق سرشماري سال ۱۳۷۵ داراي ۱۱۸۹۵۴ نفر جمعيت و تراكم نسبي ۷۴/۴ نفر در هر كيلومتر مربع است.

دين و مذهب مردم آن, اسلام و شيعه جعفري است و زبان آنان فارسي است ولي تعدادي از روستاهاي مجاور به استان كرمانشاه و شهرستان نهاوند و ملاير به كردي، لري و به طور محدود به تركي آذربايجاني نيز صحبت مي‌كنند.

آثار تاريخي، مكان هاي گردشگري و زيارتي
آرامگاه حبقوق نبي
مدرسه شيخعلي خان زنگنه
كاروانسراي شاه عباسي
پل رودخانه فرسفج
بازار سرپوشيده
چنار مسجد باغوار
آرامگاه ميررضي آرتيماني
چنارهاي كمربسته سركان
قيصريه
امام زاده زيدبن علي معروف به شاه زيد
امام زاده ناصر واقع در روستاي زيوج
امام زاده محمد واقع در شهر آباد
امام زاده عبدالله واقع در آرتيمان
امام زاده عبدالله واقع در كرزان
امام زاده هارون واقع در كرزان
امام زاده باباسيدي واقع در كندر
امام زاده ابراهيم واقع در رودآور
امام زاده عباس واقع در جرا
امام زاده ابراهيم واقع در بوجا
امام زاده طاهر واقع در اشتران

رزن را بيشتر بشناسيم

شهرستان رَزَن يكي از شهرستان‌هاي استان همدان ايران است.

شهرستان رزن در ۸۵ كيلومتري شمال شرقي همدان قرار دارد. بيشتر اهالي به تركي آذربايجاني سخن مي‌گويند ولي زبان فارسي نيز دربين آنها رايج است

تقسيمات كشوري
بخش مركزي
دهستان خرقان
دهستان رزن
نقاط شهري: رزن

بخش سردرود
دهستان بغراطي
دهستان سردرود سفلي
دهستان سردرود عليا
نقاط شهري: دمق

بخش قروه درجزين
دهستان درجزين سفلي
دهستان درجزين عليا
نقاط شهري: قروه درجزين

اسد آباد را بيشتر بشناسيم

شهرستان اسدآباد با ۱۰۴٬۵۶۶ نفر جمعيت ,يكي از شهرستان‌هاي استان همدان ايران است كه در مجاورت استان كرمانشاه قرار دارد. شهر اسدآباد مركز اين شهرستان است.

اسدآباد توسط سردار مشهور عرب سعد پسر ابي وقاص ساخته شده، به همين علت مدتها به سعدآباد مشهور بوده‌است و اكنون نيز مردم محلي آن را سعدآباد مي‌گويند.

تعدادي از افراد ايل ترك زبان افشار در زمان سلجوقيان ذر اين منطقه ساكن شدند و بعدها نادر شاه عده ديگري از افشارها را به اين منطقه كوچاند و آنها در دشت اسدآباد ساكن شدند كه به همين علت به اسدآباد افشار هم معروف است.

اسدآباد زادگاه سيد جمال‌الدين اسدآبادي است.

دشت افشار در اسدآباد از لحاظ كشاورزي بسيار حاصلخيز مي‌باشد و انواع محصولات كشاورزي و صيفي جات در آن كشت مي‌شود و مي‌توان اين منطقه را خود كفا دانست. دشت افشار اسدآباد محل زندگي پرنده‌اي كمياب به نام ميش مرغ است اسدآباد، شهري است با جمعيت حدوداً يكصد هزار نفر، در غرب استان همدان. شايد اسدآباد به لحاظ تركيب جمعيتي در ايران كم نظير، و حتي بي نظير باشد. در محدوده اين شهرستان روستاهاي همجواري هستند كه متعلق به دو گروه زباني متفاوت مي باشند. هر چند ساكنان اصلي شهر اسدآباد زبان تكلم خود را فارسي مي دانند اما با كمي تامل، مي توان زبان مردم اين شهر را هم خانواده زبان ساكنين شهرستانهاي لر نشين مجاور، يعني ملاير، نهاوند و به خصوص تويسركان دانست. بعد از انقلاب اسلامي، مهاجرت تركها و كردهاي روستاهاي مجاور به اين شهر سرعت بيشتري گرفته، عموماً اهالي هر روستا در يكي از محله‌هاي حاشيه شهر و اتفاقاً در منتهي اليه مسير مواصلاتي آن روستا به شهر ساكن شده اند. براي مثال اهالي روستاي خاكريز در محدوده «چهارراه خاكريز»، اهالي روستاي شيرزلي، در ابتداي جاده منتهي به اين روستا، واقع در بلوار كشاورز، و به همين ترتيب اهالي روستاهاي ترخين آباد، ملحمدره و بياج در خيابان رفسنجاني، و اهالي روستاهاي خنداب و قاسم آباد در محله پشت بيمارستان ساكن شده اند.

علاوه بر تركيب جمعيتي، اسدآباد يك مشخصه ديگر هم دارد. تعداد قابل توجهي از مردم اين شهرستان، كاميوندار هستند. اسدآبادي ها به كاميون، «تريلي» مي گويند. اهالي روستاهاي «جنت آباد» و «مزرعه بيد» از «قديم كاميوندار»هاي اين منطقه هستند. بعضي خانواده‌هاي اين دو روستا بيشتر از يك «تريلي» دارند.

قدمت قديمي ترين شهرك اسدآباد، به بيشتر از دو دهه نمي رسد. در سالهاي گذشته و به تناسب رشد جمعيت اين شهر، چند شهرك در اطراف آن ساخته شده است. شهرك شهيد قندي بزرگترين و قديمي ترين آنهاست. شهرك هاي فرهنگيان، شهرداري، سيد احمد و شهيد خزائي، به ترتيب اهميت و جمعيت، شهرك هاي ديگر اسدآباد هستند.

بافت اصلي شهر شامل چند محله است. محله ميدان، در گاراژ، قلعه ي بالا، سيدان، سر وير و سيامكي بعضي از اين محله هاست. هنوز آثار خانه‌هاي قديمي و كوچه باغها در بعضي از آنها باقي و پيداست.

تراكم جمعيتي شهرستان اسدآباد، به نظر بالاتر از متوسط كشور است. روستاهاي نسبتاً زيادي در اطراف اين شهر پراكنده اند. اهالي اين روستاها عمدتاً به زبان هاي تركي ,كردي و چند آبادي هم به زبان هاي لري و لكي صحبت مي كنند. جنت آباد، بادخوره، مزرعه بيد، دهبزان، خاكريز، چنار عباس خان، ملحمدره، بياج، هودرج و ترخين آباد آجين، بوجين،سيراوند بهراز روستاهاي ترك؛ آبادي هاي موسي آباد، قاسم آباد لك لك، چشمه علي (چهچه قلي)، شمس آباد و كَمك روستاهاي كرد؛ چنار شيخ، حسين آباد و ويرايي (شيرزلي)، لرنشين؛ و وندرآباد و خنداب لك هستند.


ويكيپديا

بهار همدان را بيشتر بشناسيم

شهرستان بهار يكي از شهرستان‌هاي استان همدان در ايران است.

تقسيمات كشوري
بخش مركزي
دهستان سيمينه‌رود
دهستان آبرومند
نقاط شهري: بهار

بخشهاي شهرستان بهار
بخش لالجين
دهستان سفالگران
دهستان مهاجران
نقاط شهري: لالجين

بخش صالح‌ آباد
دهستان ديمكاران
دهستان صالح‌آباد
نقاط شهري: صالح آباد

شهرستان بهار يكي از شهرستانهاي هشت‌گانهٔ استان همدان با وسعتي معادل ۱۳۳۴ كيلومترمربع، حدود هفت‌درصد از وسعت استان را شامل مي‌شود. اين شهرستان داراي سه بخش مركزي، لالجين و صالح‌آباد و شش دهستان و سه شهر بهار، لالجين و صالح‌آباد و هفتاد روستاي داراي سكنه است.

شهرستان بهار از نظر طبيعي داراي آب و هواي خشك بوده، رژيم بارندگي آن از تيپ اقليم مديترانه‌اي است.

اكثر اهالي اين شهرستان به زبان تركي و تعدادي از روستاهاي غربي آن به زبان كردي صحبت مي‌كنند. همهٔ اهالي اين شهرستان بر مذهب شيعه‌اند.

شهر بهار مركز بخش بهار يا سيمينه‌رود شهرستان همدان است. اين شهر در نوزده كيلومتري شمال غرب همدان واقع است. اين بخش از دو دهستان سيمينه‌رود و خدابنده‌لو تشكيل يافته و مجموعاً داراي ۳۱۱ آبادي است. جمعيت اين شهر در سال ۱۳۶۵شمسي ۲۱۶۷۸ نفر بوده‌است.

مهاجران (ماران) مركز دهستان مهاجران بخش لالجين، بزرگترين روستاي اين فرمانداري است كه به‌رغم جمعيتي بالغ بر هشت‌هزار تن هنوز رسماً شهر نشده‌است.

مهم‌ترين جاذبه‌هاي گردشگري شهرستان بهار
شهر لالجين
آرامگاه شيخ‌ محمد بهاري
تپه و پل مهاجران (ماران)
كاروانسراي تاج‌آباد
تپه سيمين زاغه
فعاليت عمده صنايع دستي شهرستان بهار در زمينه بافت قالي و ساخت سفال و سراميك است. در اين دو صنعت- هنر در سال ۱۳۸۲ به ترتيب ۱۱۱۲۱ و ۳۵۸۰ نفر مشغول به فعاليت بوده‌اند.

پيشينه تاريخي
در اوايل قرن پنجم شهر بهار مرغزار يكي از امراي سلجوقي به نام قراتكين بوده‌است. در سال ۸۰۰ هجري كه اميرتيمور گوركاني آسياي صغير و شام را به تصرف درآورد، هفت ايل بزرگ را به نواحي مختلف ايران كوچاند. در اين بين، ايل بهارلو (از جمله ايلات قراقويونلو) مرغزار بهار (قُرُق) را ييلاق خود قرار دادند. اين ايل در زمان صفويه در قراتكين ساكن شدند و به سبب غلبه بهارلوها اين منطقه به بهار موسوم شد.

بهار در گذشته‌هاي بسيار دور از منظره‌هاي زيبا و از نعمت‌هاي خدادادي و طبيعي زيادي بهره مند بوده‌است به روايت تاريخ زين العابدين شيرواني در سنه ۱۲۵۳ ه ق، سپاهيان هلاكوخان و مغول، آن را ويران و قلعه شهر را با خاك يكسان كردند. در سال ۸۰۰ هق امير تيمور گوركاني، هفت ايل ترك زبان كه يكي از آنان ايل بهارلو بود به نواحي كردستان و همدان كوچانده و ييلاق خود را همچون قراتكين (يكي از امراي سلجوقي به سال ۳۰۸ هق) مرغزار و چمن‌هاي بهار قرارداد.

وجه تسميه بهار
نام شهر بهار از ايل بهارلو كه در زمان قراقويونلوها در اين منطقه اسكان يافته‌اند، گرفته شده‌است.

مردم
دين مردم اين شهرستان اسلام و مذهب شيعه‌است. زبان عموم مردم تركي است و عده قليلي نيز به لري و كردي تكلم مي‌كنند. از دوره صفوي طايفه قراگوزلوها نيز در منطقه حضور داشتند كه اراضي بهار را بين خود به صورت اربابي تقسيم كرده بودند.

ويژگي‌هاي طبيعي
از ويژگي‌هاي طبيعي بهار مي‌توان به تنوع آبرفتهاي حاصلخيز كه از فرسايش رسوبات سطحي ارتفاعات الوند به وجود آمده و نيز به نفوذ پذيري عمق خاك آن اشاره كرد. بهار به علت دارا بودن زمستان‌ها و يخبندان‌هاي طولاني از مناطق سردسير كشور محسوب مي‌شود. تابستان‌هايش معتدل و گرمترين ماههاي سال آن، تير و مرداد با حداكثر گرماي ۶/۳۹+ درجه سانتيگراد و سردترين ماهها دي و بهمن با حداقل درجه حرارت ۳۳- سانتيگراد است.

ميانگين بارش سالانه در حدود ۳۱۵ ميلي متر و حداقل بارش سال در اواخر خرداد و حداكثر آن در فروردين ماه به ثبت رسيده‌است. اين شهر به دليل اختلاف ارتفاع بين بهار و ارتفاعات الوند، منطقه‌اي بادخيز است.

شبكه آبها
چاهها، قنات و رودها، شبكه آبياري بهار را تشكيل مي‌دهند و همين است كه موجب توسعه و گسترش كشاورزي در اين شهر و منطقه شده‌است. از مهم ترين رودهايي كه در اين منطقه جريان دارد، مي‌توان از سيمينه رود، قره‌چاي، فرجين و رودخانه صالح آباد را مي‌توان نام برد.

ويكيپديا

مهاجران (يا ماران) يكي از شهرهاي استان همدان است كه در بخش لالجين شهرستان بهار واقع شده‌است. اين شهر پيش‌تر جزو دهستان حاجي‌لوي شهرستان كبودرآهنگ بوده‌است.

در اين روستا 1698 خانوار با جمعيتي بالغ بر 7758 تن ساكن‌اند. از اين تعداد 3979 تن را مردان و 3779 تن را زنان تشكيل مي‌دهند. مسجد جامع، تپه و پل مهاجران از آثار تاريخي اين روستا به‌شمار مي‌رود. اهالي اين روستا مسلمان شيعه‌مذهبند و به زبان تركي تكلم مي‌كنند.


محصولات زراعي و باغي

مهم‌ترين محصولات زراعي و باغي مهاجران عبارتند از: جو، چغندر قند، خربزه، خيار، سيب زميني،پياز، گندم، گوجه‌فرنگي، نخود، هندوانه، هويج، يونجه، اسپرس، انگور آبي ، زردآلو، قيسي، سيب، گيلاس و آلبالو.

شهر مَريانَج (نام محلي: مَرگانه) يكي از شهرهاي استان همدان ايران است. مريانج يكي از شهرهاي تابعه شهرستان همدان است كه در ۶ كيلومتري جاده همدان-كرمانشاه و در دامنه‌هاي الوند واقع است. لهجه مردم اين شهر مرگانه‌اي نام دارد كه نزديكي‌هايي با گويش‌هاي لري و فارسي جنوب استان همدان دارد.

پيشينه و تاريخ مريانج

مريانج در بين شهرهاي مجاور همدان كمترين مهاجر را پذيرفته‌است و از وضعيت اقتصادي مناسبي برخورداراست. مردمان آن عموماً از طريق كشاورزي، دامداري، كاميون داري و... امرار معاش مي‌نمايند. ويژگي‌هاي فرهنگي و زباني آنها بعنوان يك خرده فرهنگ آنها را از روستاها و شهرهاي مجاور متمايز مي‌نمايد. وجه تسميه آن دقيقا مشخص نيست بعضا مبتني بر حدس و استنباط‌هاي شخصي است اما اهالي به آن مرگانه و همداني‌ها مريانه مي‌گويند ودر نقشه‌ها و مكاتبات اداري بصورت معرب مريانج استعمال مي‌شود. دكتر اذكايي در كتاب مادستان يا همدان نامه از طريق تحليل‌هاي زبان شناسي بر اين باور است كه مرگانه از دو جز مرگ + آنه تشكيل شده و مرگ يا مرغ بمعني چمن مي‌باشد و در مجموع يعني محلي كه در آنجا چمن فراوان است.(اين واژه در مرغزار به معني چمن زار و معرب آن مرج در واژه مرج راهط ومروج الذهب مشاهده مي‌شود).

اگر چه در منابع تاريخي نام و نشان چنداني از مريانج به وضوح ديده نمي‌شود اما بدون ترديد وجود شرايط مساعد زيست محيطي، آب فراوان خاك‌هاي رسوبي حاصلخيز، وجود رود خانه و جويبارهاي جاري از دامنه‌هاي الوند و موقعيت جغرافيايي خاص كه آنجا را در مدخل دره برفين (امامزاده كوه) و مسير راه ارتباطي هگمتانه به كنگاور قرارمي داده همواره باعث استقرار گروههاي يكجا نشين در آن منطقه بوده‌است وجود چند تپه باستاني و كشف اتفاقي گورهاي تاريخي در حوالي مريانج نشان از قدمت آن در هزارهاي قبل از ميلاد دارد، امروزه در دره دوستعلي و دو خواهران چندين سنگ نگاره چوپاني ديده مي‌شود كه حكايت از مسكون بودن منطقه در عصر سنگ مي‌نمايد.

در دوره‌هاي تاريخي پيش از اسلام احتمالا مريانج و روستاهاي دره برفين ده دژهايي بوده‌اند كه نه تنها امنيت شهر هگمتانه را تامين مي‌كردند بلكه بخشهايي از نيروي نظامي در آنجا استقرار مي‌يافتند.

در خلال هجوم اعراب به ايران و بعد از فتح نهاوند درگيريهايي بين اعراب و باقيمانده سپاه ساساني در همين منطقه رخ داده و در اثر آن تعدادي از بزرگان سپاه عرب كشته شده‌اند و مقبره آنها در جايي كه به امامزاده كوه معروف است واقع شده وهمچنين وجود تعدادي اماكن با نام بعضي شاهان وبزرگان قبل از اسلام مويد اهميت راهبردي منطقه در قديم مي‌باشد.

در دوره اسلامي بعضي از جغرافي نويسان و شعرا و ادبا به مناسبت‌هايي از دره ماوشان وزيبايي هاو آبادي‌هاي آن ياد نموده‌اند. از جمله عين القضاه، حمدالله مستوفي، نجم الدين قمي، زكريا محمود قزويني و عبدالباقي نهاوندي گاه به اختصار و گاه به تفصيل ماوشان را توصيف نموده‌اند.

ماوشان نام قديمي همين دره برفين است كه رودخانه قوري چاي ياماوشانرود از كنار روستاهاي برفين، موئين، توئين، سولان و مريانج مي‌گذرد و نه تنها در اقتصاد كشاورزي آنها نقش بسزايي دارد بلكه به لحاظ اجتماعي و فرهنگي نيز موجب تقويت پيوندها وارتباطات اجتماعي وفرهنگي روستاهاي مذكور گرديده‌است

به نظر مي‌رسد اولين سند مكتوبي كه در آن نام و نشاني از مريانج به ميان آمده مربوط به دو چكامه‌اي است كه ابوالوفاي همداني اديب و شاعر قرن سوم هجري به زبان عربي در زيبايي‌ها و مناظر خاطره انگيز و اماكن دره ماوشان سروده‌است، ابوالوفاي همداني در ابياتي از آن چكامه به توصيف و تمجيد زيبايي‌هاي طبيعي مريانج مي‌پردازد و مي‌گويد :

بسفح مرجانه المحسود و ساكنها روض اريض و ما ثم موار

و شعب قروذ فيه كل مونقه و فيه للهوا اشجار و انهار

((در دامنه مريانه كه بر آرمندگانش رشك برند گلزاري نظر گير و آب زاري هموار است))

((دره قروه كه در آن هر چيز دلپسندي است و در ختان و جويباري فرح انگيز در آنجاست))

فراگيري و تاثير روز افزون رسانه‌ها، نفوذ و ترويج گويش خاص مركز نشينان، بي ميلي جوانان در پايبندي به گويش‌هاي محلي خود، ورود واژه‌هاي خارجي و بعضي عوامل ديگر گويش‌هاي محلي را به شدت و سرعت در معرض تهديد وفراموشي قرار داده‌است.

لهجه

بي‌شك چگونگي سخن گفتن اهالي مريانج باز مانده و تغيير يافته گويش پهلوي بوده و ورود واژه‌هاي عربي تركي و اروپايي به اصالت آن آسيب رسانيده‌است. اما گويش مرگانه‌اي در بين فارسي زبانان همدان واطراف آن مانند دره مراد بيك (كه در دل خود همان "چشمه فرشته" ي معروف را جاي داده است)، علي آباد، ينگجه، سولان، برفين، حصار، ديزج و... منحصر مي‌باشد و از اين حيث نسبت به آنها داراي استقلال است.

طبق مقايسه‌هاي انجام شده مي‌توان گقت كه از لحاظ آوايي و لهجه به لري مي‌ماند وشايد اصالتاً لري بوده كه در اثر مقتضيات زمان و مكان تغييراتي يافته‌است.

گويش مرگانه‌اي همچنين بيشترين تشابه را در بين فارسي زبانان استان همدان با نهاوندي و تويسركاني و كمترين را با همداني دارد.

در مريانج هنوز بسياري از واژه‌ها به صورت قديمي خود استعمال مي‌شوند. مانند به كار بردن فتحه (اَ كشيده)در مورد كلماتي كه به‌هاي ملفوظ و غير ملفوظ ختم مي‌شوند و همچنين حذف علامت مفعولي (را) و قرار دادن مصوت د َ به جاي آن از ويژگي‌هاي بارز گويش مرگانه‌اي مي‌باشد. و در مورد جملاتي كه داراي حرف ربط (هم) بوده نيز به همان صورت عمل مي‌شود. مانند:

خانه َ د َ ساختم خسته َ د َ شدم. خانه را ساختم وخسته هم شدم.

شيشه َ د َ اشكست. شيشه هم شكست.

در مواردي كه اسم نكره باشد حرف ي َ قبل از د َ قرار مي‌گيرد. مانند: پسره َ ي َ د َ به خدا اِسپردم.

در كلماتي كه داراي مصوت (اْ) هستند با مصوت مركب (اِو) تلفظ مي‌شوند. مانند: اولاد، گوجه، موز، برو،

موارد مذكور و غيره نوعي تفخيم و تلغيظ را در گويش مريانجي‌ها باعث شده‌است كه گويشوران آنرا از ديگران متمايز مي‌نمايد.

گيان از شهرهاي ايران در استان همدان است. اين شهر در بخش گيان شهرستان نهاوند قرار دارد.

جمعيت شهر گيان در سال ۱۳۸۵، برابر با ۸٫۰۶۵ نفر بوده است .

جنگل گيان نهاوند به عنوان تنها جنگل طبيعي استان همدان جز و يكي از مناطق حفاظت شده جنگلي به‌شمار مي‌آيد.

گُل‌تپه يكي از شهرهاي استان همدان ايران است. اين شهر در جنوب غربي شهرستان كبودرآهنگ قرار دارد.

غار عليصدر كه معروفترين غار ايران است در بخش گل‌تپه قرار گرفته است.

ويكيپديا